Το μέλος φάντασμα
Πριν αρκετά χρόνια, έπειτα από προτροπή ενός καθηγητή μου, διάβασα το βιβλίο με τίτλο "Ceci est ma femme" ("Ο άνθρωπος που μπέρδεψε τη γυναίκα του με ένα καπέλο" - Εκδόσεις ΑΓΡΑ) του Oliver Sacks. Το βιβλίο αυτό και οι ιστορίες του μου ήρθαν στο μυαλό, έπειτα από μια συζήτηση περι μελών φαντασμάτων, της αίσθησης του σώματος και της κιναισθησίας.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του συγγραφέα "φάντασμα με τη σημασία που έχει η λέξη στη νευρολογία, σημαίνει η εικόνα ή η ανάμνηση ενός μέλους του σώματος, που επιμένει για μήνες ή για χρόνια μετά την απώλειά του".
Από τις ιστορίες σχετικά, που προέρχονται από τη στήλη "Clinical Curio" της British Medical Journal, ξεχωρίζουν οι εξής:
Απίστευτη φαντάζει και η αντίθετη με τις προηγούμενες ιστορίες του Oliver Sacks, όταν ένας άλλος αρτιμελής ασθενής του, παρουσιάζοντας ένα τεμπέλικο πόδι, σύμφωνα με τους νευρολόγους, νοσηλεύτηκε ώστε να κάνει κάποιες εξετάσεις γι'αυτό. Ενώ κοιμήθηκε χωρίς να παρουσιάσει κάποιο σύμπτωμα, όταν ξύπνησε αντίκρισε στο κρεβάτι του ένα μέλος κάτω άκρου παντελώς ξένο, νεκρό και αηδιαστικό, "απόκοσμο" σύμφωνα με τα λεγόμενά του. Στην αρχή θεώρησε πως αυτό το τριχωτό πόδι ήταν φάρσα των νοσοκόμων, και προσπάθησε να το ρίξει κάτω από το κρεβάτι του, αλλά καθώς το έριχνε, έπεσε και ο ίδιος. Προφανώς και επρόκειτο για το δικό του πόδι, το οποίο δεν είχε ακρωτηριαστεί και το οποίο αδυνατούσε να αναγνωρίσει. Το χτυπούσε, το έδιωχνε, και έκπληκτος δυσκολευόταν να πιστέψει οτι του ανήκε. Όταν ερωτήθηκε πού βρίσκεται το δικό του πόδι, απάντησε οτι δεν γνώριζε..
Λοιπόν, ο εγκέφαλός μας είναι ένα περίπλοκο όργανο, με πολλές πλευρές. Άλλοτε μοιάζει να μη μπορεί να ακολουθήσει τη λογική και δείχνει ανόητος, και άλλοτε προσκολλάται και δεσμεύεται με εικόνες που δεν ανήκουν στον πραγματικό κόσμο λόγω της συνήθειας και των βιωμάτων του. Μια βλάβη μπορεί να τον οδηγήσει στην αλλόκοτη αντίληψη αισθήσεων και εικόνων που δεν υπάρχουν όπως η κατάσταση της ημισωματοαγνωσίας.
Μια άλλη περίπτωση ήταν εκείνη του Τσάρλς Ντ., σύμφωνα με τον συγγραφέα Oliver Sacks, ο οποίος είχε διαγνωστεί με ίλιγγο. Τα συμπτώματά του ήταν η αίσθηση του εδάφους να απομακρύνεται και έπειτα ξαφνικά να πλησιάζει, να τραντάζεται, να γέρνει, όπως το πλοίο σε ταραγμένη θάλασσα. Τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονταν όταν εκείνος κοιτούσε τα πόδια του για να περπατήσει. Με τον τρόπο αυτό, αντιλαμβανόταν την πραγματική θέση των μελών του. Επιβεβαιώθηκε λοιπόν οτι ο ασθενής υπέφερε από νωτιάδα φθίση οξείας εγκατάστασης (συνέπεια της προσβολής των νωτιαίων αισθητικών ριζών), η οποία προκάλεσε ιδιοδεκτικές παραισθήσεις.
 |
| brwnpaperbag |
Ακόμα πιο απλά, σημαίνει οτι μετά από έναν ακρωτηριασμό, ο ασθενής νιώθει ή και βλέπει το μέλος που έχει χάσει.
Πολύ συχνό ήταν το φαινόμενο της ύπαρξης των φαντασμάτων μελών την εποχή των παγκόσμιων πολέμων, όπου υπήρξαν πολλοί ακρωτηριασμοί μελών του σώματος λόγω τραυματισμού τους. Τα φαντάσματα αυτά μπορεί να είναι επίμονα, αποκρουστικά, απόκοσμα, ζωντανά σε επικίνδυνο βαθμό, οδυνηρά ή και εντελώς ανώδυνα. Άλλα μοιάζουν με τα πραγματικά πρωην μέλη που ακρωτηριάστηκαν, άλλα δεν έχουν ουδεμία σχέση με εκείνα. Τις περισσότερες φορές παρουσιάζονται με την μορφή των μελών πριν ακρωτηριαστούν, και πονούν όσο πονούσαν προηγουμένως.
Ο Αμερικανός νευρολόγος Silas Weir Mitchell διαχώρισε τους πιθανούς παράγοντας που επηρεάζουν τις διαταραχές αυτές της εικόνας του σώματος σε κεντρικούς (ερεθισμός ή βλάβη του αισθητηριακού φλοιού, και ειδικότερα του λοβού των βρεγματικών λοβών)
και σε περιφερειακούς (νευρικό κολόβωμα, ή νευρίνωμα, νευρικές βλάβες, νευρικό μπλόκ ή διέγερση του νεύρου, ανωμαλίες στις νωτιαίες νευρικές ρίζες ή τα αισθητικά δεμάτια στον νωτιαίο μυελό).
και σε περιφερειακούς (νευρικό κολόβωμα, ή νευρίνωμα, νευρικές βλάβες, νευρικό μπλόκ ή διέγερση του νεύρου, ανωμαλίες στις νωτιαίες νευρικές ρίζες ή τα αισθητικά δεμάτια στον νωτιαίο μυελό).
 |
| robbieporter |
- Ένας ναύτης που έκοψε και ακρωτηρίασε το δάκτυλό του σε ατύχημα, και συγκεκριμένα τον δεξιό δείκτη, σαράντα χρόνια μετά τον ακρωτηριασμό του βασανιζόταν από την αίσθηση και την εικόνα ενός άκαμπτα τεντωμένου δείκτη, ο οποίος φοβόταν οτι θα του έβγαζε το μάτι κάθε φορά που έφερνε το χέρι του κοντά στο πρόσωπο. Το φάντασμά του θεραπεύτηκε όταν έπαθε μια σοβαρή αισθητική διαβητική νευροπάθεια και έχασε ακόμη και την αίσθηση οτι είχε δάκτυλα. (Είναι γνωστό οτι μια κεντρική παθολογική διαταραχή όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να θεραπεύσει τα μέλη φαντάσματα.)
- Απίστευτη φαντάζει και η ιστορία ενός ανθρώπου ο οποίος βίωνε τον πόνο ενός παραμελημένου νυχιού που είχε "γυρίσει" πριν τον ακρωτηριασμό του ποδιού του και ο οποίος παρέμενε για χρόνια μετά τον ακρωτηριασμό.
Απίστευτη φαντάζει και η αντίθετη με τις προηγούμενες ιστορίες του Oliver Sacks, όταν ένας άλλος αρτιμελής ασθενής του, παρουσιάζοντας ένα τεμπέλικο πόδι, σύμφωνα με τους νευρολόγους, νοσηλεύτηκε ώστε να κάνει κάποιες εξετάσεις γι'αυτό. Ενώ κοιμήθηκε χωρίς να παρουσιάσει κάποιο σύμπτωμα, όταν ξύπνησε αντίκρισε στο κρεβάτι του ένα μέλος κάτω άκρου παντελώς ξένο, νεκρό και αηδιαστικό, "απόκοσμο" σύμφωνα με τα λεγόμενά του. Στην αρχή θεώρησε πως αυτό το τριχωτό πόδι ήταν φάρσα των νοσοκόμων, και προσπάθησε να το ρίξει κάτω από το κρεβάτι του, αλλά καθώς το έριχνε, έπεσε και ο ίδιος. Προφανώς και επρόκειτο για το δικό του πόδι, το οποίο δεν είχε ακρωτηριαστεί και το οποίο αδυνατούσε να αναγνωρίσει. Το χτυπούσε, το έδιωχνε, και έκπληκτος δυσκολευόταν να πιστέψει οτι του ανήκε. Όταν ερωτήθηκε πού βρίσκεται το δικό του πόδι, απάντησε οτι δεν γνώριζε..
Λοιπόν, ο εγκέφαλός μας είναι ένα περίπλοκο όργανο, με πολλές πλευρές. Άλλοτε μοιάζει να μη μπορεί να ακολουθήσει τη λογική και δείχνει ανόητος, και άλλοτε προσκολλάται και δεσμεύεται με εικόνες που δεν ανήκουν στον πραγματικό κόσμο λόγω της συνήθειας και των βιωμάτων του. Μια βλάβη μπορεί να τον οδηγήσει στην αλλόκοτη αντίληψη αισθήσεων και εικόνων που δεν υπάρχουν όπως η κατάσταση της ημισωματοαγνωσίας.
 |
| robbieporter |
Η ιδιοδεκτικότητα, είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που χάνεται με την πάροδο των χρόνων, και είναι σημαντικό να επανεκπαιδεύεται.
Αν μπορούν όλες αυτές οι ιστορίες να μεταφραστούν στην καθημερινή μας ζωή, και όχι σε μια ακραία κατάσταση όπως του ακρωτηριασμού, παρατηρούμε οτι ο εγκέφαλός μας μπορεί να δημιουργήσει καταστάσεις οι οποίες άλλοτε σχετίζονται με πραγματικές νευρολογικές παθήσεις, και άλλοτε με μια συνήθεια που δε μπορεί να ξεπεραστεί.
Αναρωτιέται κανείς, αν μπορεί τελικά ο εγκέφαλος από μόνος του να αποδεσμευτεί από αυτά τα οποία έχει κωδικοποιήσει και έχει μάθει να αισθάνεται, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο. Αν μπορεί να απαλλαγεί από έναν χρόνιο πόνο ή αν έχει συνδεθεί άρρηκτα μαζί του και έχει πλεον γίνει ένα νέο "μέλος" του.
Είναι γνωστό οτι ο πόνος δεν είναι πραγματικός. Δε μπορεί κανείς να δείξει τον πόνο του, παρα μόνο να τον εκφράσει. Και σίγουρα ο πόνος δεν είναι χεροπιαστός, και δε μπορεί να οριστεί και να μετρηθεί με βάσει μια αντικειμενική κλίμακα. Υποκειμενικά βέβαια μπορεί να οριστεί, αλλά ποτέ δε μπορεί να είναι αντικειμενικός.
Η έλλειψη της σύνδεσής μας με το σώμα μας, η έλλειψη αντίληψης των μελών μας, πραγματικής αντίληψης, μας δημιουργεί μια παραμορφωμένη αίσθηση της εικόνας μας. Μπορεί να μη φανταζόμαστε οτι έχουμε μέλη που δε μας ανήκουν, αλλά σίγουρα διατηρούμε ισχυρούς δεσμούς με τους πόνους που έχουμε μάθει οτι μας ταλαιπωρούν.
Ο εγκέφαλός μας, μπορεί να αλλάξει τις συνήθειές του, ξεκινώντας απλά σκεπτόμενοι οτι είμαστε ικανοί να αυτοθεραπευτούμε, και ο,τι μας έβλαψε στο παρελθόν δε μπορεί απαραίτητα να μας βλάψει στο παρόν.
 |
| dribbble |
Η άσκηση, όσο τετριμμένο και αν ακούγεται, είναι ένας τρόπος για να συνδεθούμε με το σώμα μας, να αντιληφθούμε καλύτερα τι του συμβαίνει, και μεταφορικά να ακούσουμε αυτό που έχει να μας πει. Να νιώσουμε τους πραγματικούς πόνους στα πραγματικά σημεία που προέρχονται, και να κινηθούμε στο χώρο με ασφάλεια και ισορροπία.
γράφει η :
γράφει η :
Comments
Post a Comment